Dieta podstawowa kierowana jest głównie do osób będących w trakcie rekonwalescencji po przebytej chorobie, stanach zapalnych błony śluzowej żołądka, podwyższonej ciepłoty ciała, czyli gorączki, chorobach nerek i przewodu moczowego. Świetnie również się sprawdza w przypadku osób w wieku starszym.
Pierwszą i podstawową zasadą tego typu żywienia jest skomponowanie posiłków w taki sposób, aby zostało zaspokojone zapotrzebowanie naszego organizmu na wszystkie składniki odżywcze, czyli białka, węglowodany, tłuszcze, sole mineralne i witaminy. Cechą charakterystyczną tej właśnie diety jest jej lekkostrawność, co oznacza, że stosując ten model żywienia należy zrezygnować z potraw nadmiernie pikantnych (ostrość potraw powoduje nadmierne wydzielanie soku żołądkowego), tłustych (tłuszcz zalega w żołądku) oraz nadmiernej podaży błonnika, gdyż to właśnie on wzmaga w znaczny sposób perystaltykę jelit. Kolejną regułą jest zrezygnowanie z potraw smażonych i wszelkiej surowizny. Również temperatura posiłków odgrywa zasadniczą rolę – nie mogą być za gorące, ani za zimne. Jeśli chodzi o zawartość białka w dziennej porcji żywieniowej, nie powinno przekraczać 0,75g na jeden kilogram masy ciała, czyli osoba o wadze 70 kg powinna spożywać dziennie około 52 g białka, natomiast tłuszcz powinien stanowić około 30% całodziennego posiłku.
W diecie podstawowej – łatwostrawnej dozwolone są:
- zupy na wywarach z włoszczyzny i chudego mięsa, dyni, ziemniaków przecieranych, marchwi, podprawiane świeżą śmietaną, zupy owocowe przecierane
- pieczywo pszenne, jasne, dobrze wypieczone, czerstwe, sucharki, biszkopty,
- jogurt, kefir, mleko chude (w zależności od tolerancji), świeży twaróg, sery homogenizowane, śmietana słodka o niskiej zawartości tłuszczu,
- masło surowe, olej słonecznikowy, sojowy, oliwa z oliwek, jaja na miękko,
- chude mięso cielęce, wieprzowe, z kurcząt i indyków, gotowane, pieczone w folii, chude ryby (dorsz, sandacz, karmazyn, szczupak, karp), gotowane, faszerowane, w galarecie, niewielkie ilości chudych wędlin,
- ziemniaki gotowane lub puree, sosy łagodne na wywarze z jarzyn lub chudego mięsa, podprawione zawiesiną z mleka lub jogurtu z mąką, jarzyny gotowane (bez kapusty) – marchew, szpinak, brokuły, pomidory bez skórki, sałata, jabłka pieczone lub utarte, sok z pomarańczy, grejpfrutów, cytryn, winogrona bez pestek i skórek,
- cukier, miód, syropy owocowe, galaretki owocowe, kisiele, kompoty przecierane z owoców świeżych lub mrożonych, przyprawy łagodne; cynamon, bazylia, liście laurowe, sól, sok z cytryny, słaba herbata, bawarka, kawa zbożowa z mlekiem, soki owocowe i warzywne niekonserwowane, napary z rumianku, mięty, kwiatu lipy.